یکی از چالش‌ها، بر سر راه افرادی که قصد خرید منبع یا تانکر آب دارند، کسب اطلاعات دقیق از ظرفیت و حجم تانکر آب است.

محاسبه حجم تانکر آب

یکی از چالش‌ها، بر سر راه افرادی که قصد خرید منبع یا تانکر آب دارند، کسب اطلاعات دقیق از ظرفیت و حجم تانکر آب است. از آن‌جایی که متأسفانه برخی از افراد سودجو برای کسب منفعت بیشتر،  به دروغ ظرفیت تانکر‌ها را بیشتر از واقعیت بیان می‌کنند، شناخت روش‌های محاسبه حجم تانکر آب، اهمیت پیدا می‌کند. افرادی که به دنبال تهیه این مخازن و تانکرها هستند، با استفاده از این روش‌ها می‌توانند بدون نیاز به نظر کارشناس و به تنهایی، حجم تانکر آب را محاسبه کنند. علاوه بر این موضوع، معمولاً اشخاصی که در اختصاص فضا برای نصب منبع آب، محدودیت‌هایی دارند، علاقه‌مندند بدانند متناسب با فضایی که در اختیار دارند، توانایی نصب چه مخزنی و با چه ابعادی را دارند؟ در کنار این موارد، بر اساس قانون ملی ساختمان ایران، ساختمان‌ها برای جلوگیری از قطعی آب در صورت بروز مشکلات لوله‌کشی شهری، کنترل فشار آب، حفاظت از شبکه آب شهری و ... باید دارای مخزن پلی اتیلنی برای ذخیره‌سازی و نگهداری آب شرب باشند. بر اساس این قانون، در ساختمان‌ها باید مخزنی با گنجایش 12 ساعت مصرف، و به میزان 150 لیتر برای هر نفر در شبانه روز، پیش‌بینی گردد. در این شرایط، برای سازندگان ساختمان‌ها و افراد مسئول در ساخت ساختمان، شناخت روش‌های محاسبه حجم تانکر آب، اهمیت پیدا می‌کند.

این مقاله راهنمای جامعی برای محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان، فرمول محاسبه حجم مخزن استوانه‌ای افقی و عمودی، مخزن مستطیلی و تانکر بیضی ارائه می‌دهد و در انتها نیز ابزار محاسبه آنلاین حجم مخزن را معرفی می‌کنیم و با بهترین حجم مخزن اب در مصارف مختلف آشنا می‌شویم. همچنین به سوالات رایج کاربران درباره فرمول محاسبه حجم و ظرفیت تانکر پاسخ می‌دهیم.

ما در این مقاله قصد داریم روش‌های محاسبه حجم تانکر آب، مخازن مستطیل شکل و محاسبه حجم مخزن استوانه ای و دایره ای را برای شما عزیزان شرح دهیم و در این رابطه، به ذکر تعدادی از نکات پراهمیت بپردازیم. اگر هم درباره مخزن پلی اتیلن نمیدانید حتما مقاله مخزن پلی اتیلن چیست و آیا می‌توان از آن برای نگهداری آب شرب استفاده نمود را مطالعه کنید.

فهرست محتوا 

 

 

بهترین حجم مخزن اب در مصارف مختلف

در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، صنعتی، کشاورزی و حتی استفاده خانگی، از جمله مهم‌ترین مراحل، محاسبه دقیق حجم تانکر آب است. با محاسبه صحیح حجم مخزن نه تنها آب به میزان کافی ذخیره خواهد شد، بلکه از هزینه‌های اضافی و اشغال فضای بی‌مورد نیز جلوگیری می‌شود. انتخاب بهترین حجم مخزن آب در مصارف مختلف به نوع کاربرد و محل استفاده بستگی خواهد داشت. در ادامه با فرمول حجم مخزن نیز آشنا خواهیم شد.

۱. مصارف خانگی 

طبق استانداردهای اعلامی شرکت آب و فاضلاب، برای هر نفر 50 لیتر و برای هر واحد 250 لیتر در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، حجم مناسب مخزن برای یک ساختمان 5 طبقه که در هر طبقه 2 واحد سکونت دارند، به شرح زیر خواهد بود:

تعداد کل واحدها: 8= 2×4 – لیتراژ مورد نیاز ساکنین: 2000= 250×8

۲. مصارف کشاورزی

در زمین‌های کشاورزی، میزان مصرف آب بر اساس نوع محصول، شرایط آب‌وهوایی و شیوه آبیاری متفاوت خواهد بود:

  • برای زمین‌های کوچک (باغچه، گلخانه): مخازن ۳۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ لیتری
  • برای زمین‌های بزرگ: از ۲۰۰۰۰ لیتر به بالا (بسته به نیاز آبی روزانه و دوره‌های آبیاری)

۳. مصارف صنعتی 

در صنایع تولیدی، رستوران‌ها، کارگاه‌ها یا فروشگاه‌های بزرگ، تانکر آب برای مصارفی نظیر شست‌وشو، خنک‌سازی یا استفاده اضطراری کارایی دارد. در حالت کلی:

  • کارگاه‌های کوچک: ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ لیتر
  • رستوران یا کافی‌شاپ: ۳۰۰۰ تا ۷۰۰۰ لیتر
  • کارخانه‌های بزرگ یا واحدهای صنعتی: بالای ۲۰۰۰۰ لیتر

محاسبه حجم مخزن ذخیره آب ساختمان

محاسبه حجم مخزن ذخیره آب در ساختمان‌های مسکونی و تجاری معمولاً با استفاده از فرمول زیر صورت می‌گیرد:

فرمول محاسبه حجم مخزن ذخیره آب:

حجم مخزن (لیتر) = تعداد واحدها × مصرف هر واحد (۲۵۰ لیتر)

به عنوان مثال، در یک آپارتمان 8 واحدی و در نظر داشتن مصرف آب 250 لیتر به ازای هر واحد، حجم مخزن مورد نیاز به شرح زیر به دست می‌آید:

۸ × ۲۵۰ = ۲۰۰۰ لیتر

حجم و ظریفت مخزن آب

قبل از هرچیز باید به این موضوع بپردازیم که به طور کلی، 3 ظرفیت متفاوت برای مخازن آب درنظر گرفته می‌شود. این 3 ظرفیت عبارت‌اند از:

  • ظرفیت اسمی
  • ظرفیت واقعی
  • ظرفیت قابل استفاده

هر کدام از این موارد، تعریف خاص خود را دارند که قبل از خرید تانکر آب حتماً باید نسبت به آن‌ها شناخت داشته باشید.

ظرفیت اسمی

پر شدن حجم مخزن تا لبه آن، ظرفیت اسمی نام دارد. معمولاً اکثر شرکت‌های تولیدکننده مخزن آب، ظرفیت اسمی مخازن را ذکر می‌کنند. محاسبه ظرفیت اسمی مخازن، معمولاً کار راحتی است و تنها باید با به دست آوردن ابعاد آن، با توجه به شکل مخزن، حجم آن را محاسبه کرد.

ظرفیت واقعی

ظرفیتی که مخزن تا حداکثر سطح پرشدن شامل می‌شود را ظرفیت واقعی می‌گویند. به عبارت دیگر، حجم آب پر شده تا سطحی که شیر توپی در آن قرار دارد، ظرفیت واقعی نام دارد. برای تشخیص راحت‌تر این سطح خوب است بدانید که شیر توپی کمی پایین‌تر از لوله هشدار سرریز نصب می‌شود. در هنگام انتخاب مخزن، توجه به ظرفیت واقعی آن ضروری است، چرا که ممکن است حجم اسمی مخزن با میزان آبی که واقعاً در دسترس قرار می‌گیرد، متفاوت باشد. برای مثال، اگر قصد ذخیره حجم زیادی از آب را دارید، بررسی قیمت مخزن آب 4000 لیتری افقی می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.

ظرفیت قابل استفاده

همانطور که از اسم این مورد پیدا است، ظرفیتی از مخزن که قابلیت استفاده دارد را ظرفیت قابل استفاده می‌نامند. برای محاسبه ظرفیت قابل استفاده باید فضای غیرقابل استفاده در بالای مخزن (حداکثر ارتفاع قابل استفاده تا سقف مخزن یا تانکر) را با ارتفاع آب مرده ( ارتفاعی از کف مخزن تا سطح حداقلی از مخزن که آب قابلیت استفاده دارد) را جمع بست و سپس این دو عدد را از ارتفاع داخلی مخزن کم کرد. سپس با استفاده از فرمول محاسبه حجم، ظرفیت قابل استفاده را محاسبه نمود. در نتیجه قابل ذکر است که هرچه ارتفاع مخزن بیشتر باشد، نسبت ظرفیت قابل استفاده نیز بیشتر خواهد بود.

مثالی برای شرح ظرفیت اسمی، واقعی و قابل استفاده

برای درک بهتر این 3 ظرفیت، آن‌ها را با مثال عددی شرح می‌دهیم. با تصور اینکه، مخزنی با ابعاد 2 متر در 3 متر در 4 متر داشته باشیم؛ برای محاسبه ظرفیت اسمی، می‌توان به راحتی و با ضرب این ابعاد در یکدیگر، این ظرفیت را به دست بیاریم.

2 × 3 × 4 = 24 متر مکعب

در واقع ظرفیت اسمی این منبع برابر است با 24 متر مکعب یا به عبارتی 24000 لیتر

حال اگر فرض کنیم که حداکثر ارتفاع قابل استفاده این مخزن 1.9 متر باشد؛ ظرفیت واقعی این مخزن از طریق ضرب ابعاد 1.9×3×4 متر به دست می‌آید.

1.9 × 3 × 4 = 22.8 متر مکعب

ظرفیت واقعی این منبع برابر است با 22.8 متر مکعب یا 22800 لیتر

ظرفیت قابل استفاده این مخزن با فرض ارتفاع 30 سانتی‌متری آب مرده در کف مخزن، به این روش به دست می‌آید: حاصل جمع ارتفاع حداکثر سطح قابل استفاده تا سقف مخزن با ارتفاع میزان آب مرده و سپس کسر این عدد از ارتفاع داخلی مخزن

ظرفیت قابل استفاده برابر است با :

0.30 + 0.10 = 0.40 متر

2 – 0.40 = 1.60 متر

درنتیجه ارتفاعی که در محاسبه ظرفیت قابل استفاده می‌شود 1.60 متر است.

1.60 × 3 × 4 = 19.2 متر مکعب

درنتیجه ظرفیت قابل استفاده این مخزن فرضی برابر است با 19.2 متر مکعب یا به عبارت دیگر 19200 لیتر.

روش محاسبه حجم تانکر آب استوانه‌ای، مکعبی و بیضی

مخازن و تانکر‌هایی که امروزه استفاده می‌شوند، بیشتر یکی از اشکال استوانه‌ای، بیضی و مکعبی دارند. طبیعی است که محاسبه حجم آب مخزن استوانه ای  با محاسبه حجم مخزن مستطیل تفاوت دارد. حال روش محاسبه حجم تانکرهای آب در این سه شکل را، با فرمول شرح خواهیم داد.

محاسبه حجم تانکر آب استوانه‌ای

برای محاسبه حجم مخزن آب عمودی باید شعاع دایره و ارتفاع مخزن را داشته باشید. حجم این تانکر از ضرب عدد پی در مربع شعاع در ارتفاع به دست می‌آید.

محاسبه حجم تانکر آب استوانه‌ای

 

نکته: برای محاسبه وزن مخزن استوانه ای اگر بخواهید وزن خود مخزن (نه آب درون آن) را حساب کنید، باید ضخامت دیواره را هم در نظر بگیرید. در این صورت، از فرمول سطح جانبی استفاده می‌کنیم:

فرمول سطح جانبی استوانه:

سطح جانبی = ۲ ×  × πشعاع × ارتفاع

فرمول سطح دو سر (دیسک‌های بالا و پایین):

سطح دو سر = ۲ × × π شعاع²

مجموع سطح کلی (پوسته مخزن):

مساحت کل = سطح جانبی + سطح دو سر

برای به‌دست آوردن حجم بدنه (پوسته)، مساحت سطح را در ضخامت جداره ضرب می‌کنیم:

حجم بدنه = مساحت کل × ضخامت

(واحد ضخامت = متر → مثلاً ضخامت ۵ میلی‌متر = 0.005 متر)

اکنون که حجم پوسته را به دست آوردیم، آن را در چگالی جنس مخزن ضرب می‌کنیم:

وزن = حجم بدنه × چگالی ماده

محاسبه حجم تانکر آب مکعبی

محاسبه حجم مخزن آب مکعبی نسبتاً راحت‌تر است و برای این کار تنها کافی است ابعاد طول، عرض و ارتفاع را به‌دست آورده و در یکدیگر ضرب کنید.

محاسبه حجم تانکر آب مکعبی

a = ارتفاع

v = طول

c = عرض

 

محاسبه حجم مخزن مستطیل نیز به همین شیوه است. 

محاسبه حجم تانکر آب بیضی

محاسبه حجم تانکر آب بیضی کمی پیچیده‌تر از استوانه‌ای و مکعبی است. برای محاسبه حجم تانکرهایی با این شکل، باید ابعاد بیضی را به سه قسمت تقسیم کرد. دو قسمت از آن‌ها را دو سر کروی شکل تانکر و میان آن‌ها را بدنه‌ای به شکل استوانه تشکیل می‌دهد. محاسبه حجم قسمت میانی را بر اساس حجم تانکرهای آب استوانه‌ای انجام می‌دهیم. حجم دو نیم‌کره که در دو سر بیضی قرار دارند را نیز، با استفاده از فرمول مخصوص به دست می‌آوریم.

محاسبه حجم تانکر آب بیضی

همچنین محاسبه حجم نیم‌کره‌ها نیز به روش زیر انجام می‌پذیرد:

 

محاسبه حجم تانکر آب بیضی

باید اشاره کرد که چه بخواهیم به سوی محاسبه حجم مخزن دایره‌ای یا محاسبه حجم مخزن استوانه ای برویم چه بخواهیم حجم مخازن مستطیلی یا بیضی را به دست بیاوریم، اساس کار یکی است. با به دست آوردن ابعاد مخزن، به راحتی می‌توان این حجم را به دست آورد و مخزن مورد نیاز خود را تخمین زد. این موضوع اهمیت بسیاری دارد، چرا که در صورت تخمین اشتباه، ممکن است مخزنی با حجم بیش از حد نیاز، یا بدتر، کمتر از حد نیاز تهیه کنیم و به مشکل بربخوریم. پس مهم است که چه هنگام به دست آوردن ابعاد و چه هنگام محاسبه، به اندازۀ کافی دقت کنید.

محاسبه آنلاین حجم مخزن

اگر نمی‌خواهید خودتان محاسباتی که گفته شد را انجام دهید، می‌توانید از ابزارهای آنلاین محاسبه حجم مخزن بهره ببرید. به طور معمول با وارد کردن ابعاد مخزن می‌توان حجم دقیق را بر حسب لیتر یا متر مکعب به دست آورد. به عنوان مثال، می‌توانید از Tank Volume Calculator استفاده نمایید؛ تنها کافی است که این عبارت را در گوگل جست‌وجو کرده و به ابزارهای مختلف دسترسی پیدا کنید. 


فرقی نمی‌کند تانکر شما دایره‌ای، مستطیلی یا بیضی باشد؛ کافیست ابعاد آن را بدانید و یکی از فرمول‌های گفته شده یا ماشین حساب‌های آنلاین را به‌کار ببرید. اگر هنوز نمی‌دانید یک تانکر چند لیتر است، فقط باید مشخصات آن را در ابزارهای آنلاین وارد کنید و به راحتی حجم آن را به لیتر محاسبه نمایید.

جمع‌بندی

همانطور که گفتیم شناخت روش‌های محاسبه حجم تانکر آب یکی از مواردی است که افرادی که قصد خرید تانکر آب را دارند، ضروری است. سودجویی برخی از افراد در کنار دیگر مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم، از جمله دلایلی هستند که باعث ضرورت پیدا کردن شناخت روش‌های محاسبه حجم تانکر می‌شوند. در این مقاله، به روش محاسبه مخازن استوانه‌ای، مکعبی و بیضی پرداختیم و ظرفیت‌های اسمی، واقعی و قابل استفاده را به طور کامل شرح دادیم. اگر قصد تعویض یا خرید مخزن را دارید مقاله مخزن آب فلزی بهتر است یا پلی اتیلن را مطالعه کنید. همچنین میتوانید برای اطلاع از جزئیات و قیمت مخزن بیضی به صفحه محصولات مراجعه کنید.

مجتمع پلاستیک طبرستان، بزرگ‌ترین تولیدکننده مخازن پلی اتیلن خاورمیانه

در کنار تمام مواردی که در این مقاله گفتیم، باید به این موضوع اشاره کنیم که بهتر است که خرید مخازن و تانکر‌های پلی اتیلن را از مجتمع‌های معتبر انجام دهید. مجتمع پلاستیک طبرستان، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده مخازن پلی اتیلن در خاورمیانه، همواره در راستای ارتقای کیفیت و متعادل نگه‌داشتن سطح قیمت مخازن خود تلاش کرده است. این مجتمع با تکیه بر علم روز توانسته است، مخازنی باکیفیت و درجه یک را به مشتریان محترم عرضه نماید. خرید از مجتمع طبرستان، کاملاً بدون ریسک بوده و مشتریان عزیز می‌توانند با اطمینان از ظرفیت و کیفیت مخازن تولیدشده در این مجتمع، اقدام به تهیه تانکر آب نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر، طرح سوالات، اطلاع از قیمت‌ها و خرید تانکر‌های آب پلی اتیلن، می‌توانید با کارشناسان مجتمع پلاستیک طبرستان، تماس حاصل نمایید.

 

سوالات متداول 

۱. چگونه حجم تانکر آب را محاسبه کنیم؟

با استفاده از فرمول‌های هندسی متناسب با شکل تانکر. مثلاً برای استوانه از فرمول π×r²×h استفاده می‌شود.

۲. چه فرمولی برای محاسبه حجم تانکر دایره‌ای وجود دارد؟

حجم  ×π = شعاع² × ارتفاع

۳. فرمول محاسبه حجم تانکر مستطیلی چیست؟

حجم = طول × عرض × ارتفاع

۴. چه تفاوتی بین تانکرهای دایره‌ای و مستطیلی در محاسبه حجم وجود دارد؟

تفاوت در فرمول محاسبه حجم و نحوه قرارگیری وجودد دارد. به عنوان مثال، حجم از شعاع و ارتفاع در تانکر استوانه‌ای یا دایره‌ای به دست می‌آید؛ در مقابل، در محاسبه حجم مخزن مستطیل به لیتر از ضرب طول، عرض و ارتفاع استفاده خواهند کرد. 

۵. آیا فرمول خاصی برای تانکرهای بیضی وجود دارد؟

بله، ترکیب فرمول استوانه و نیم‌کره استفاده می‌شود. اگر تانکر کاملاً بیضی باشد، از فرمول حجم بیضوی استفاده خواهد شد. (حجم = π × a × b × h) در این فرمول a و b شعاع‌های بیضی و h ارتفاع است.